Αντιβιοτικά: Πόσο κακό μπορεί να κάνει η λανθασμένη χρήση;
Από το 2003, η Ελλάδα κρατά συνεχώς την πρώτη θέση στην κατανάλωση αντιβιοτικών στην Ευρώπη και οι ειδικοί κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου. Με βάση τις προειδοποιήσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ), η Ελλάδα θα αντιμετωπίσει σοβαρό πρόβλημα μικροβιακής αντοχής, καθώς είναι η πρώτη χώρα σε κατανάλωση αντιβιοτικών στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας και εμφανίζεται να έχει σχεδόν διπλάσια χρήση αντιβιοτικών, σε σύγκριση με τον μέσο όρο που ισχύει στην ΕΕ. Οι κυριότερες λοιμώξεις για τις οποίες οι Έλληνες παίρνουν αντιβιοτικά είναι για το αναπνευστικό και για το ουροποιητικό σύστημα.
Το 2019 και πριν ακόμη η νόσος Covid κυριεύσει τον κόσμο, ο Ευρωπαίος επίτροπος για την Υγεία και την Ασφάλεια των Τροφίμων είχε δηλώσει ότι «με την αυξανόμενη αντοχή των μικροβίων, ακόμη και στα τελευταίας γενιάς αντιβιοτικά, αντιμετωπίζουμε ένα τρομακτικό μέλλον, όπου η χειρουργική επέμβαση, ο τοκετός, η πνευμονία και οι δερματικές λοιμώξεις θα μπορούσαν και πάλι να απειλήσουν τη ζωή των ασθενών».
Η κατανάλωση των αντιβιοτικών συνδέεται άμεσα με τη δημιουργία της μικροβιακής αντοχής. Η επίδραση των αντιβιοτικών στις φυσιολογικές χλωρίδες του ανθρώπινου οργανισμού έχει ως αποτέλεσμα τη δημιουργία αλλά και την επικράτηση για μακρύ χρονικό διάστημα ανθεκτικών μικροβίων. Οι ασθενείς που λαμβάνουν αντιβιοτικά είναι ευάλωτοι στο να αποικιστούν ή να εμφανίσουν λοίμωξη από ανθεκτικά παθογόνα. Επίσης αποτελούν τη δεξαμενή από την οποία πιθανότατα θα μεταδοθούν ανθεκτικά μικρόβια στο οικείο περιβάλλον ή στους συν-νοσηλευόμενους με αυτούς τους ασθενείς.
Νέα αντιβιοτικά που να μπορούν να αντιμετωπίσουν τη μικροβιακή αντοχή που αναπτύσσεται δεν υπάρχουν, υπογραμμίζουν οι επιστήμονες και κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για την αλόγιστη χρήση τους.
Οι πολίτες θα πρέπει να ενημερωθούν ότι τα αντιβιοτικά δεν είναι ακίνδυνα φάρμακα αλλά χαρακτηρίζονται πολλές φορές από σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες. Γι’ αυτό, η χρήση αντιβιοτικών που περίσσεψαν στο σπίτι ή που λαμβάνονται κατά τη γνώμη και την εμπειρία του οικείου περιβάλλοντος, συγγενών και φίλων, είναι επικίνδυνη πρακτική και θέτει σε κίνδυνο την ατομική υγεία αλλά και τη δημόσια υγεία.
Το σημαντικότερο όμως είναι ότι η παραγωγή νέων αντιβιοτικών την τελευταία δεκαετία έχει μειωθεί δραματικά, με αποτέλεσμα, στην εποχή της παν-αντοχής που διανύουμε, να μην υπάρχουν διαθέσιμα φάρμακα για τη θεραπεία σοβαρών λοιμώξεων.
Ειδικά για την Ελλάδα, η Πανελλήνια Ένωση Φαρμακοποιών Νοσηλευτικών Ιδρυμάτων (ΠΕΦΝΙ) τονίζει τον καθοριστικό ρόλο των εργαζομένων στον τομέα της υγείας στη μείωση της ανθεκτικότητας στα αντιβιοτικά σε νοσοκομεία, μέσω μέτρων πρόληψης και ελέγχου των λοιμώξεων.
«Ο περιορισμός των πολυανθεκτικών στελεχών (και) μέσω της μείωσης της κατανάλωσης των "προστατευομένων" αντιβιοτικών αποτελούν στόχους εθνικής σημασίας για όλους μας και στηρίζουμε αυτές τις δράσεις», αναφέρει η ΠΕΦΝΙ και επισημαίνει την ανάγκη για συνεργασία όλων των εμπλεκομένων φορέων για την ευαισθητοποίηση και εκπαίδευση αναφορικά με την ορθή χρήση των αντιβιοτικών, αλλά και τη λήψη των απαραίτητων μέτρων για την συγκράτηση της άσκοπης χρήσης τους.