Παιδική κατάθλιψη: Συμπτώματα και αντιμετώπιση
Η παιδική κατάθλιψη είναι κάτι που απασχολεί ολοένα και περισσότερο τους επιστήμονες τα τελευταία χρόνια. Μάλιστα, η κατάσταση επιδεινώθηκε εδώ και έξι μήνες λόγω της πανδημίας.
Χαρακτηριστικό είναι πως σύμφωνα με τη ΜΚΟ Save the Children κατά τη διάρκεια της καραντίνας, σχεδόν ένα στα έξι παιδιά στην Ισπανία ένιωθε τακτικά θλίψη, με εκείνα από τις πιο φτωχές οικογένειες να εμφανίζουν μεγαλύτερα ποσοστά κατάθλιψης.
Ωστόσο και πριν από την πανδημία, τα ποσοστά κατάθλιψης στα παιδιά και κυρίως στους εφήβους παρουσίαζαν ήδη αυξητική τάση. Σύμφωνα με στοιχεία περυσινής έρευνας του Γερμανικού Ιδρύματος για Παροχή Βοήθειας σε Άτομα με Κατάθλιψη, 3% έως 10% των παιδιών και εφήβων στη Γερμανία πάσχουν από κατάθλιψη. Στην Ελλάδα, σύμφωνα με τα στοιχεία του Ερευνητικού Πανεπιστημιακού Ινστιτούτου Ψυχικής Υγείας, Νευροεπιστημών και Ιατρικής Ακριβείας (ΕΠΙΨΥ) περισσότεροι από δύο στους πέντε εφήβους (43,2%) δεν είναι ικανοποιημένοι από τη ζωή τους - τα κορίτσια σε υψηλότερο ποσοστό από τα αγόρια (48,0% και 38,4%, αντίστοιχα). Η χαμηλή ικανοποίηση από τη ζωή αυξάνεται στη διάρκεια της εφηβείας, από 23,6% στην ηλικία των 11 ετών, σε 49,9% στην ηλικία των 13 και 55,0% στην ηλικία των 15 ετών. Διαχρονικές συγκρίσεις με τα αντίστοιχα ευρήματα προηγούμενων ερευνών δείχνουν αύξηση του ποσοστού χαμηλής ικανοποίησης από τη ζωή από το 2002 στο 2018 (από 30,3% σε 43,2%).
Σε όλες τις περιπτώσεις, η οικονομική κατάσταση της οικογένειας έχει αντίκτυπο στην κατάθλιψη παιδιών κι εφήβων. Την ίδια ώρα, μελέτη Σουηδών επιστημόνων αναδεικνύει τον ρόλο της παχυσαρκίας στην αύξηση των ποσοστών παιδικής κατάθλιψης. Πρόκειται για εθνική μελέτη που διεξήχθη σε περισσότερα από 12.000 παιδιά στη Σουηδία, τα οποία είχαν υποβληθεί σε θεραπεία παχυσαρκία και τα οποία συγκρίθηκαν με περισσότερα από 60.000 παιδιά. Το βασικό συμπέρασμα ήταν ότι τα παχύσαρκα κορίτσια είχαν 43% περισσότερες πιθανότητες να εκδηλώσουν άγχος ή κατάθλιψη συγκριτικά με τα συνομήλικα τους από τον γενικό πληθυσμό. Ομοίως, τα παχύσαρκα αγόρια είχαν 33% μεγαλύτερο κίνδυνο άγχους και κατάθλιψης συγκριτικά με τα συνομήλικά τους.
Πότε όμως, θα πρέπει ένας γονιός να αρχίσει να ανησυχεί; Σημαντικό ρόλο σύμφωνα με τους ειδικούς στην έγκαιρη διάγνωση της παιδικής και εφηβικής κατάθλιψης παίζει το οικογενειακό περιβάλλον. Οι γονείς μπορούν να αντιληφθούν ότι το παιδί τους εμφανίζει τάσεις κατάθλιψης παρατηρώντας αλλαγές στη συμπεριφορά του, τάσεις αντικοινωνικής συμπεριφορές, απουσία χαράς και εμφάνιση λύπης.
Συμπτώματα κατάθλιψης εμφανίζονται πιο συχνά στην εφηβεία, με πιο ακραία τα εξής: έντονες τάσεις απομόνωσης, τάσεις αυτοτραυματισμού ή ακόμη αυτοκτονίας.
Ο Γερμανός παιδοψυχίατρος Μίχαελ Κελς υπογραμμίζει στη DW ότι πλέον η παιδοψυχιατρική έχει προχωρήσει πολύ και υπάρχουν πολλοί ειδικοί παιδοψυχίατροι και παιδοψυχοθεραπευτές αλλά και εξειδικευμένες κλινικές που ασχολούνται με την κατάθλιψη στις ευαίσθητες αυτές ηλικίες. «Σε αυτούς πρέπει να απευθυνθεί κανείς για να γίνει διάγνωση και να ακολουθηθεί η ενδεδειγμένη θεραπεία» εξηγεί ο ίδιος τονίζοντας ότι η κατάθλιψη μπορεί να εμφανιστεί με πολλές και διαφορετικές μορφές αλλά και διαβαθμίσεις.
Στις ήπιες μορφές κατάθλιψης συνιστά μια συμβουλευτική παρέμβαση ειδικού και παρακολούθηση του παιδιού ή εφήβου χωρίς φαρμακευτική αγωγή. Ο Μ. Κελς εκτιμά μάλιστα ότι φάρμακα συνιστάται να χορηγούνται μόνο σε περιπτώσεις νέων που εμφανίζουν μεσαίας κλίμακας και βαριά κατάθλιψη, κι αυτό αυστηρά και μόνο κατόπιν ειδικής ψυχιατρικής παρακολούθησης.