Παιδί και τροφικές αλλεργίες. Πώς τις αναγνωρίζουμε;

Η τροφική αλλεργία είναι συχνή εκδήλωση στην παιδική ηλικία και εμφανίζεται συχνότερα σε άτομα που έχουν θετικό κληρονομικό ιστορικό για αλλεργικά νοσήματα. Στις αναπτυγμένες χώρες το ποσοστό της ανέρχεται έως 8% κατά τη βρεφική και παιδική ηλικία.

Οι τροφές που ενοχοποιούνται για την πρόκληση αλλεργικής αντίδρασης είναι διαφορετικές σε κάθε ηλικιακή ομάδα. Το γάλα, το αυγό, οι ξηροί καρποί (φιστίκια, καρύδια), το σουσάμι και τα δημητριακά είναι τα σημαντικότερα τροφικά αλλεργιογόνα σε ότι αφορά την τροφική αλλεργία στα παιδιά.

Παγκοσμίως, το γάλα και το αυγό θεωρούνται τα συχνότερα τροφικά αλλεργιογόνα στα παιδιά με συχνότητα που κυμαίνεται από 1,5 έως 3,2% στον παιδιατρικό πληθυσμό. Η αλλεργία στο αυγό τυπικά θεωρείται ότι υποχωρεί στο 66% των παιδιών στο 5ο έτος της ηλικίας  και στο 75% των παιδιών υποχωρεί σε ηλικία 7 ετών. Η αλλεργία στο γάλα αγελάδας υποχωρεί στο 76% των παιδιών σε ηλικία 5 ετών. Η αλλεργία στους ξηρούς καρπούς συνήθως παραμένει στην ενηλικίωση και υποχωρεί σε ποσοστό 10-20% μετά τα 5 έτη της ζωής. Επίμονη είναι η αλλεργία στα ψάρια και στα οστρακοειδή. Γενικά, οι περισσότερες τροφικές αλλεργίες εκδηλώνονται στις ηλικίες 6 μηνών με 2 ετών.

Ποια είναι τα σημάδια και τα συμπτώματα μιας τροφικής αλλεργίας;

Στην τροφική αλλεργία, το σώμα αντιδρά σαν να είναι επιβλαβές το συγκεκριμένο προϊόν διατροφής. Ως αποτέλεσμα, το ανοσοποιητικό σύστημα δημιουργεί αντισώματα για την καταπολέμηση του τροφικού αλλεργιογόνου. Κάθε φορά που το άτομο τρώει (ή, σε ορισμένες περιπτώσεις, χειρίζεται ή αναπνέει) το φαγητό, το σώμα απελευθερώνει χημικές ουσίες όπως η ισταμίνη. Αυτό προκαλεί αλλεργικά συμπτώματα που μπορούν να επηρεάσουν το αναπνευστικό σύστημα, το γαστρεντερικό σωλήνα, το δέρμα ή το καρδιαγγειακό σύστημα.

Τα αλλεργικά συμπτώματα μπορεί να ξεκινήσουν μέσα σε λίγα λεπτά έως μια ώρα μετά την κατάποση του φαγητού. Τα ακόλουθα είναι τα πιο κοινά συμπτώματα αλλεργίας στα τρόφιμα. Ωστόσο, κάθε παιδί μπορεί να εμφανίσει διαφορετικά συμπτώματα.

Τα συμπτώματα μπορεί να περιλαμβάνουν:

• δυσκολία στην αναπνοή, συριγμό
• βραχνάδα
• πόνο στην κοιλιά, εμετό, διάρροια
• φαγούρα, υδαρή ή πρησμένα μάτια
• κνίδωση, εξάνθημα με φαγούρα , ερυθρότητα και πρήξιμο του προσώπου ή των άκρων, κνησμός και πρήξιμο των χειλιών, της γλώσσας ή του στόματος
• πτώση της αρτηριακής πίεσης, προκαλώντας ζάλη ή απώλεια συνείδησης (λιποθυμία)
• μερικές φορές, μια αλλεργία μπορεί να προκαλέσει μια σοβαρή αντίδραση που ονομάζεται αναφυλαξία, ακόμη και αν μια προηγούμενη αντίδραση ήταν ήπια. Η αναφυλαξία μπορεί να ξεκινήσει με μερικά από τα ίδια συμπτώματα με μια λιγότερο σοβαρή αντίδραση, αλλά μπορεί να επιδεινωθεί γρήγορα. Το άτομο μπορεί να έχει δυσκολία στην αναπνοή ή να λιποθυμήσει. Μπορεί να εμπλέκονται περισσότερα από ένα μέρη του σώματος. Εάν δεν αντιμετωπιστεί, η αναφυλαξία μπορεί να είναι απειλητική για τη ζωή.

Πώς γίνεται η διάγνωση της τροφικής αλλεργίας;

Η διάγνωση του νοσήματος είναι συνήθως εύκολη με τη λήψη του ιστορικού και επιβεβαιώνεται με ορισμένες εργαστηριακές εξετάσεις, όπως δερματικές δοκιμασίες νυγμού και με αιματολογικές εξετάσεις. Σε ορισμένους ασθενείς επιβάλλεται να γίνουν δοκιμασίες πρόκλησης με αλλεργιογόνα, ώστε να επιβεβαιωθεί η διάγνωση ή να διαπιστωθεί αν το άτομο έχει αποκτήσει ανοχή σε τροφή που προηγουμένως εμφάνιζε αλλεργία.

Η αντιμετώπιση της τροφικής αλλεργίας στα παιδιά

Στην αντιμετώπιση της τροφικής αλλεργίας κύρια θεραπευτική παρέμβαση αποτελεί ο πλήρης αποκλεισμός της υπεύθυνης τροφής από τη δίαιτα των ασθενών. Οι δίαιτες αποκλεισμού απαιτούν μεγάλη προσοχή κυρίως σε περιστατικά πολλαπλής τροφικής αλλεργίας, διότι μπορεί να έχουν ως αποτέλεσμα ανεπαρκή πρόσληψη θερμίδων και ανεπαρκή ανάπτυξη. Η φαρμακευτική αντιμετώπιση γίνεται ανάλογα με τις κλινικές εκδηλώσεις. Οι ασθενείς που έχουν πολλαπλή τροφική αλλεργία ή έχουν εκδηλώσει επικίνδυνη για τη ζωή αντίδραση επιβάλλεται να έχουν διαθέσιμη αδρεναλίνη.

Πάντως, σε ορισμένα παιδιά, υπό την καθοδήγηση του γιατρού, μπορεί να δοθούν και πάλι ορισμένα τρόφιμα μετά από τρεις έως έξι μήνες για να δουν αν έχει ξεπεράσει την αλλεργία. Πολλές αλλεργίες μπορεί να είναι βραχυπρόθεσμες στα παιδιά και η τροφή μπορεί να είναι ανεκτή μετά την ηλικία των 3 ή 4 ετών.

Όλοι οι ενήλικες που φροντίζουν ένα παιδί πρέπει να είναι ενήμεροι για την αλλεργία του, καθώς και σε ποιο μέρος βρίσκεται το στυλό αδρεναλίνης και το φαρμακείο αν χρειαστεί να δώσουν στο παιδί άμεση αγωγή. Το προσωπικό στο σχολείο του παιδιού σας πρέπει επίσης να γνωρίζει για την αλλεργία. Τα φάρμακα του παιδιού σας πρέπει να είναι προσβάσιμα ανά πάσα στιγμή. Επίσης, εξετάστε το ενδεχόμενο να φοράτε στο παιδί σας ένα ειδικό βραχιόλι.