Χαρούπι, το superfood με τις μαγικές ιδιότητες
Η (ξυλοκερατιά, τερατσιά) ανήκει στην οικογένεια Leguminosae, στο γένος Ceratonia και στο είδος Ceratonia siliqua. Η κοινή ονομασία της προέρχεται από την εβραϊκή λέξη kharuv. Φυτρώνει σε πολλές χώρες τις Μεσογείου. Στην Ελλάδα βρίσκεται αυτοφυής σε πολλές νησιώτικες περιοχές και κυρίως στην Κρήτη. Στην Κύπρο καλλιεργείται εδώ και χιλιάδες χρόνια.
Τα χαρούπια (λοβοί) είναι μακριά, στριφτά και σκληρά πράσινου χρώματος όταν είναι άγουρα και ξυλώδη εξωτερικά καστανού χρώματος όταν είναι ώριμα. Το καφέ χρώμα των χαρουπιών στην πλήρη ωρίμανση οφείλεται στο ότι χάνεται μεγάλο ποσοστό της υγρασίας.
Τα κεράτια ή σπόροι ή φασόλια μπορούν να αλεσθούν, να καβουρδιστούν και να χρησιμοποιηθούν για την παρασκευή αλευριού ή ακόμα μπορούν να φαγωθούν ωμά σαν στραγάλια ή πασατέμπο. Οι σπόροι αποτελούνται από φλοιό (30-33%), ενδοσπέρμιο (42-46%) και έμβρυο ή φύτρο (23-25%).
Οι λοβοί του χαρουπιού αφού καθαριστούν, ψηθούν, ξηραθούν, αλεσθούν και αφαιρεθούν τα κεράτια, φτιάχνουν το αλεύρι από χαρούπι ή αλλιώς χαρουπάλευρο. Από τους λοβούς επίσης μπορούν να φτιαχτεί χαρουπόμελο, ένα προϊόν περίπου όμοιο με το πετιμέζι με εξίσου γλυκιά γεύση και θρεπτική αξία. Από το χαρουπόμελο αυτό μπορεί να φτιαχτεί φυσικό γλυκαντικό σιρόπι, τσάι, δροσιστικό γλυκό αφέψημα σερμπέτι, ακόμα και ρακή.
Τα φύλλα μπορούν να χρησιμοποιηθούν κατά τη λυστέριας (Listeria monocytogenes). Τα φύλλα και ο φλοιός έχουν βαφικές ουσίες. Ο ανθός χρησιμοποιείται για τη βαφή υφασμάτων για στυπτικά σκευάσματα, για γαργάρες σε παθήσεις του ρινοφάρυγγα και για την καταπολέμηση της διάρροιας. Ο καρπός είναι 100% αξιοποιήσιμος, οι άγουροι λοβοί περιέχουν χρωστικές ουσίες και μπορούν να αποτελέσουν βιοκαύσιμο. Ο κορμός μπορεί να χρησιμοποιηθεί στην ξυλεία (ξύλινες διακοσμήσεις, κατασκευή φραχτών, παρκέ κλπ).
Οι διατροφολόγοι αποκαλούν το χαρούπι ως το «κακάο των αρχαίων Ελλήνων», καθώς εκτός από τροφή, χάρη στο σταθερό βάρος που είχαν οι σπόροι του χαρουπιού, χρησιμοποιούνταν ως μονάδα μέτρησης του βάρους του χρυσού. Άλλωστε από το «κεράτιον» που ήταν η αρχαιοελληνική του ονομασία, προήλθε το σημερινό «καράτι» που είναι η μονάδα μέτρησης του χρυσού.
Αν έχει βρεθεί κάποια στιγμή και στο δικό σας πιάτο σας τότε, μάλλον, έχετε απολαύσει την ήπια, ευχάριστη, γλυκιά του γεύση.
Συνήθως καταναλώνεται μέσα σε παξιμάδια, μπάρες δημητριακών, γλυκά κριτσίνια ή ως ρόφημα, ενώ μπορεί να αποτελέσει πρώτη ύλη για τροφές όπως μέλι (χαρουπόμελο) το οποίο προκύπτει βράζοντας το χαρούπι και αλεύρι (χαρουπάλευρο) το οποίο φτιάχνεται αλέθοντας τα χαρούπια.
Από αυτό μπορείτε να φτιάξετε ψωμί, μπισκότα, κέικ, κριτσίνια τα οποία θα έχουν γεύση σαν αυτή της σοκολάτας, αλλά θα είναι πολύ πιο υγιεινά απ' ότι αν είχατε προσθέσει κάποια κουβερτούρα.
Γιατί; Γιατί το χαρούπι έχει 60% λιγότερες θερμίδες από αυτές της σοκολάτας, καθόλου λίπη και πολύ περισσότερες φυτικές ίνες (40γρ. ανά 100 γρ) σε αντίθεση με τη σοκολάτα που έχει μόλις 7 γρ/100 γρ.
Συμπέρασμα; Μπορεί να καταναλωθεί στη θέση της σοκολάτας από άτομα προσέχουν τη διατροφή τους, έχουν αλλεργία στη σοκολάτα ή προσέχουν το σάκχαρό τους.
Με λίγα λόγια, θα λέγαμε ότι είναι ένα υγιεινό υποκατάστατο σοκολάτας.
Τα θετικά του δε τελειώνουν εδώ.
Ταυτόχρονα, αποτελεί πλούσια πηγή ασβεστίου (περιέχει διπλάσια ποσότητα από το γάλα), ενώ δεν περιέχει οξαλικό οξύ (όπως π.χ. η σοκολάτα), που παρεμποδίζει την αφομοίωση του ασβεστίου από τον οργανισμό. Μάλιστα, ακριβώς λόγω της υψηλής του περιεκτικότητας σε ασβέστιο, θεωρείται ότι συμβάλλει στην πρόληψη της οστεοπόρωσης. Επιπλέον, είναι κατάλληλο και για όσους έχουν δυσανεξία στη γλουτένη, αφού δεν περιέχει.
Σε τι άλλο μας ωφελεί όμως το χαρούπι, είτε σαν ρόφημα, είτε μέσα στις τροφές που το περιέχουν;
Λέγεται ότι, χάρη στην πηκτίνη και τη λιγνίνη που περιέχει, βοηθά στην πέψη και στην καλή λειτουργία του εντέρου.
Ταυτόχρονα συμβάλλει στη μείωση των επιπέδων της ολικής χοληστερίνης, καθώς και εκείνων της «κακής» (LDL) χοληστερίνης ενώ το χαρουπόμελο έχει καταπραυντική δράση κατά του βήχα.
Εν ολίγοις, θα λέγαμε ότι, μάλλον, πρόκειται για win-win situation. Με ευχάριστη γεύση και υψηλή διατροφική αξία χωρίς να επιβαρύνει τον οργανισμό, δεν υπάρχει κανένας λόγος να μην πείτε «ναι» στο χαρούπι.